نام كتاب: چپ در ايران به روايت اسناد ساواك سازمان جوانان حزب توده (كتاب پنجم)
نام ناشر: مركز بررسي اسناد تاريخي
تعداد صفحات: 248 صفحه
قيمت: 1300 تومان

نهمين كتاب از مجموعه‌ كتاب‌هاي «چپ در ايران به روايت اسناد ساواك»، به «سازمان جوانان حزب توده» پرداخته است. سيزده صفحه آغازين آن يعني از صفحة الف تا صفحه ز مقدمة مختصري است از وضعيت احزاب كمونيستي و علل گرايش بدان‌ها و شاخه‌هاي گوناگون آنها در جهان و ايران، خاصه شاخه‌هاي مربوط به جوانان. مطالبي كه در آن آورده شده است، اين موضاعات را شامل مي‌شود: «علل گرايش جوانان به احزاب كمونيستي» در آن روزگاران،‌ «سازمان جوانان كمونيست در جهان»، «سازمان جوانان كمونيست در ايران»، چگونگي تشكيل حزب توده و نظر علي‌اف كاردار آن روز روس كه به زبان فارسي هم مسلط بود و اوضاع و احوال اجتماعي و اعتقادي مردم ايران را خوب مي‌شناخت، «دانشجويان و دانش‌آموزان»، «سازمان دانشجويان دانشگاه تهران و نقش آن در تحصيل كردگان و متخصصان بعد» و انتشار نشريات مختلف حتي پس از انحلال حزب.
در مقدمه در خصوص چگونگي تشكيل حزب توده چنين آمده است:
«... در مهرماه 1320 اولين هيئت مؤسسان حزب توده در منزل سليمان محسن اسكندري و با حضور 37 نفر از گروه «53 نفر» و علي‌اف تشكيل گرديد. موضوع مذاكره در اين جلسه تشكيل حزبي به نام حزب كمونيست بود كه علي‌اف با اين نام مخالفت كرد و استدلال مي‌كرد كه با توجه به شرايط و اوضاع و احوال ايران حزبي بايد تأسيس نمود كه معتدل و ميان‌رو باشد تا بتواند كليه طبقات را در خود مجتمع كند، بدين لحاظ نام حزب كمونيست در شرايط فعلي براي ايران مناسب نيست. بالاخره پس از شور بسيار نظر علي‌اف پذيرفته شد و نام حزب توده براي حزب جديدالتاسيس انتخاب گرديد...»
و يا در خصوص يكي از فعاليت‌هاي اين سازمان مي‌گويد:
«... از فعاليت‌هاي علني سازمان جوانان در دوران دكتر مصدق تشكيل و اداره جمعيت جوانان بود. تشكيلات ظاهري اين جمعيت عبارت بود از يك هيئت سرپرستي تحت رياست سعيد نفيسي كه از چند تن از افراد من تشكيل يافته و يك هيئت مديره كه اعضاي آن را جوانان عضو و يا وابسته به سازمان جوانان تشكيل مي‌دادند...»
در بخش اسناد طبق روال انتشار اين كتاب‌ها، اسناد بر اساس تاريخ چيده شده و اولين سند متعلق است به 20 تير ماه 1327 يعني حدود ده سال قبل از تشكيل ساواك و دو، سه سند آخر كتاب نيز به سال‌هاي 1335 و احياناً 1336 تعلق دارد.
پس از اسناد، 12 صفحة آخر به اعلام مندرج در متن اسناد و پاورقي‌هاي كتاب مربوط است كه به صورت يكپارچه و مخلوط و بدون جداسازي عناوين خاص اعلام براساس حروف الفبا آورده شده است.
يكي از سندهاي متن:
تاريخ: 17 ـ آذرماه 1330
گزارش
مأمور ويژه گزارش مي‌دهد
از روز جمعه 15 ماه جاري در حوالي كانون جوانان دموكرات كه روز 14 ماه جاري خراب شده اعلاناتي به مضمون زير به ديوارها چسبانيده‌‌اند.
(آقايان اشتباه نشود اين محل را سربازان چنگيز خراب نكرده‌اند بلكه چاقوكش‌هاي دكتر مصدق مرتكب اين وحشيگري شده‌اند).
يك نفر از اعضاي جوانان دمكرات و چند نفر خارجي هم از محل مزبور عكس‌برداري نموده‌‌اند.
اخبار روز جوانان دمكرات ش 4
جوانان دمكرات