پى آمدهاى منفى ماهواره ها را که ابزار جنگ رسانه اى هستند ، در بخش هاى زیر مى توان مطرح ساخت:
الف) آسیب هاى اقتصادى
ایجاد توقع فزاینده در مردم، یکى از نظریه ها در تحلیل رخ دادن انقلاب هاست و برنامه هاى اقتصادى ماهواره به خوبى در این راستا عمل مى کنند. هزینه هایى که صرف خرید تجهیزات ماهواره اى مى شود، نوعى تراز تجارى منفى براى کشور ایجاد مى کند. از سوى دیگر، تبلیغات تجارى ماهواره ها براى برخى کالاهاى تولیدى، به سرعت احساس نیاز را در مردم برمى انگیزد؛ زیرا معمولاً این برنامه ها با هدف هاى مشخصى طراحى مى شوند و در هر قسمت از آن، نوعى تبلیغ براى فروش و بازاریابى وجود دارد. شرکت ها براى ارائه این تبلیغات، هیچ تعرفه اى نیز به دولت ها نمى پردازند.
ب) آسیب هاى سیاسى
تمایز میان اهداف سیاسى و اقتصادى قدرت هاى جهانى در روابط بین المللى بسیار دشوار است. استعمارگران با تهیه برنامه هاى مورد پسند جهان سومى ها و پخش خبرهاى مغالطه آمیز و فریبنده، جوسازى مى کنند و از مسائل به وجود آمده به نفع خود سود مى جویند. بیان خبرهاى جهت دار و تحریف شده، تحلیل هاى غیرواقعى و نامنصفانه در این شبکه ها، همه در جهت منافع گردانندگان آنهاست.
ج) آسیب هاى اجتماعى و فرهنگى
برنامه هاى ماهواره اى با تکرار برخى عادت هاى مشخص در زندگى غربى، چنان مى نمایند که گویى ما یک عمر با این عادت ها زندگى کرده ایم. هر کودکى که در یک کشور به دنیا مى آید، متناسب با ارزش ها و هنجارهاى همان کشور رشد مى کند و معیارهاى درونى خود را تقریباً با ارزش هاى همان جامعه هماهنگ مى کند. وقتى چنین فردى بزرگ تر مى شود و هم زمان، برنامه هاى ماهواره اى به ارزش ها و معیارهاى سنّتى او حمله ور مى شوند و قالب هاى ذهنى او را درهم مى شکنند، تنش هاى درونى او براى وفق دادنش با آن برنامه ها، شخص را بى هویت بار مى آورد.
ایجاد ناهم گونى میان ارزش هاى یک ملت با برنامه هایى مبتنى بر ارزش ها یا حتى ضدارزش هاى دیگر جوامع، نه تنها بر گروه هاى نوجوان و جوان اثر مى گذارد، بلکه هیچ قشر دیگرى از زیان آن در امان نمى ماند. یک سویه بودن جریان انتقال فرهنگ، ارزش ها و ایدئولوژى سیاسى، حاکمیت زبان بیگانه (مانند زبان انگلیسى)، توجه به گرایش هاى مخاطبان به جاى نیازهاى واقعى آنان، ایجاد نیازهاى کاذب و مانند آن از کمترین آسیب هاى این برنامه هاست.
یکى از نویسندگان در مقاله اى با عنوان «ماهواره و بى خویشتن شدگى مخاطبان»، اثرهاى روانى ماهواره را بر مخاطبان بررسى کرده است. این گونه آسیب شناسى روحى و روانى در حوزه مخاطب شناسى کمتر مورد توجه روان شناسان رسانه اى بوده است که شاید دلیل آن، گستردگى برنامه هاى ماهواره اى باشد. نتیجه پژوهش این روان شناس رسانه اى بدین شرح است:
1. بى خویشتن شدگى یا شخصیت زدایى از مخاطبان ماهواره اى، با دیدن برنامه هاى خاص پدید مى آید.
2. مخاطب در حالت بى خویشتن شدگى، احساس «غیرواقعى بودن» مى کند؛ زیرا برنامه مورد علاقه اش چنین حالتى را در وى پدید مى آورد.
3. نمایش پیوسته فیلم ها و تصویرهاى هیجان انگیز و خشونت آمیز، بى خویشتن شدگى مخاطبان را سرعت مى بخشد.
4. ماهواره هاى ارتباطى با توجه به تجهیزات کامل فنى، چنان ساخته و پرداخته مى شوند که مخاطبان مختلف را در مناطق گوناگون پوشش دهند.
5. «بى عاطفه شدگى مخاطب» بر اثر دیدن فیلم ها و تصویرهاى حادثه اى (اکشن) ماهواره اى، نوعى توصیف مفهوم از دست دادن ظرفیت خود براى برون ریزى هیجانى است. این مهم، معمولاً با تجربه ذهنى بى خویشتن شدگى همراه است.
6. برنامه هاى ماهواره اى (متغیر مستقل) بر وضعیت و کنش هاى رفتارى مخاطب (متغیر وابسته) اثر مى گذارند. همچنین پژوهش هاى علمى کلاسیک در این زمینه، این نظریه دانشمندان را که «تصاویر خشونت آمیز ماهواره اى، رفتار خشونت نماى مخاطبان را پدید مى آورد»، تأیید مى کند.
7. «حالت هاى وجد» که در اختلال شوریدگى ـ افسردگى مخاطبان روى مى دهد، به دلیل نوع برنامه اى است که پى آمدهاى آنى دارد.
8. مخاطبان بر اساس توانایى ها و ظرفیت هاى شناختى خود، برداشت خاصى از تصویرهاى ماهواره اى مى کنند، ولى این توانایى و ظرفیت در برابر «تصویرهاى مستهجن» خنثى مى شود.
9. اگر برنامه هاى ماهواره اى با فرهنگ، رفتار، باورها و ارزش هاى شخص مخاطبان هم خوانى نداشته باشد، اختلال هاى روحى و روانى پدید خواهد آورد.
از دیگر آسیب هاى اجتماعى و فرهنگى ماهواره ها، بازتاب گسترده صحنه هاى خشن در قالب فیلم، سریال، شو و... است. هیوزمن و اِرون (1987 م.) در پژوهشى با عنوان «رشد رفتار پرخاش جویانه از چشم انداز رشد رفتارگرایى» به فراوانى خشونت در محتواى برنامه ها پرداخت و به این نتیجه رسید که تلویزیون و برنامه هاى ماهواره اى، عامل اصلى رفتارهاى خشونت آمیز در مخاطبان است.
رى سورتى (1988 م.) در کتاب ارزشمند رسانه ها، جرم و عدالت اجتماعى درباره «ساختار اجتماعى جرم و خشونت رسانه اى»، برنامه هاى تلویزیونى و ماهواره اى را عامل اصلى اختلال هاى روان پریشى مخاطبان برمى شمارد. او در این زمینه، با طرح سه طبقه بندى «ویژگى هاى منبع»، «اثرگذارى هاى نگرشى» و «اثرگذارى هاى رفتارى»، آنها را عامل اصلى شکل گیرى اختلال هاى رفتارى ـ حرکتى در مخاطبان برنامه هاى ماهواره اى مى داند. شکل زیر تقسیم بندى او را نشان مى دهد:
شکل ساده عامل مرتبط با اثرگذارى هاى جرم زایى رسانه ها بر اساس سه تأثیر مختلف.
اثرگذارى هاى رفتارىاثرگذارى هاى نگرشىویژگى هاى منبعگروه کوچکى از مخاطبان که نه تنها به پذیرش رفتارهاى خشونت آمیز رسانه اى تمایلى ندارند، بلکه حاضر به تماشاى آن هم نیستند.گروه زیادى از مخاطبان که به پذیرش جرم و خشونت تمایل دارند و رسانه بهترین پاسخ را به آنها مى دهد.ویژگى محتوا و زمینه رسانه ها (مانند: جرم، خشونت و یا سبک ارائه)ویژگى تماشاگر مصرف کننده (مانند: هیجان، موضع گیرى قبلى)ویژگى تماشاگر یا صرف زمینه مصرف (مانند: عوامل جرم، جامعه پذیرى و خشونت) ترویج ابتذال، سکس و روابط نامشروع از دیگر آسیب هاى فرهنگى و اجتماعى ماهواره هاست. گفته شد تصویرهاى مستهجن، در ذهن مخاطبان اختلال ایجاد مى کند و بر رفتارهاى به طور ناخودآگاه آنها تأثیر مى گذارد. بنا بر نتیجه پژوهش هاى صورت گرفته، این تصویرها، پى آمدهاى منفى هرزه گرایانه اى بر مخاطبان بر جا مى گذارد، قدرت اندیشه را از آنان مى گیرد و احساسات و هیجان هاى کاذبى را جاى گزین آن مى سازد که آسیب هاى فراوانى را به همراه دارد. البته برخى ماهواره ها با توجه به شکل گیرى جنبه هاى حقوقى و الگو سازى تصویرها، مى کوشند جنبه هاى آموزشى ـ تفریحى این برنامه ها را برجسته سازند که البته این شگرد، توجیه عصر اطلاعات در جهان رسانه هاست.
د) آسیب هاى نظامى
ماهواره در تضعیف روحیه نیروهاى مسلح و گروه هاى هدف جنگ روانى، نقش اساسى دارد و از قدرت رزمى و دفاعى آنان مى کاهد. همچنین روحیه ایثارگرى و فداکارى را در آنان تضعیف مى کند و اراده پشتیبانى کنندگانشان را در جنگ هاى نظامى درهم مى شکند.
رویکرد پساساختارگرایى یا پست مدرن در تحلیل این سخن بسیار مفید مى نماید. متفکران پست مدرن در نقش «معنى»، «نشانه ها»، «زبان»، «تصاویر» و «انگاره ها» در ساخته شدن «واقعیت» تأکید دارند، به اعتقاد آنان، «واقعیت» یک ساخت یا برساخته اجتماعى است.
آنچه در بحث ماهواره ها و تلویزیون هاى ماهواره اى مى توان از رویکرد پست مدرن اقتباس کرد، اهمیت ماهواره هاى مخابراتى به تعبیر عام و تلویزیون هاى ماهواره اى به عبارت خاص در برساختن (Contstruct) «واقعیت» و «تصویرسازى» است.
در حوزه مسائل نظامى مى توان این معنى را از متن رویکرد پساساختارگرایى استخراج کرد که جنگ امریکا در عراق، افغانستان و جنگ علیه تروریسم تیتر جنگ شبکه هاى CNN،FOX News و سایر رسانه ها چون BBC و... بوده است.
ماهواره ها با تصویرسازى، واقعیات ادعایى خود در مورد جنگ را در ذهن مخاطب شکل مى دهند؛ به «دشمن» موجودیت مى بخشند و آن را خون ریز و ضعیف جلوه مى دهند؛ آثار انسانى نامطلوب جنگ را کوچک مى شمرند و از سربازان خودى یک «قهرمان» مى پرورانند که خستگى ناپذیر در راستاى محو شرارت از سراسر کره زمین رسالتى جهانى بر دوش گرفته اند.
در بعد سخت افزارى، ماهواره هاى مخابراتى با عکس بردارى هوایى از موقعیت هاى ژئواستراتژیک و حیاتى نیروهاى نظامى و هدف هاى نظامى از جمله تأسیسات، کارخانه ها، راه هاى ارتباطى، پل ها و لجستیک نیروهاى نظامى حریف، امکان وارد آوردن حداکثر ضربه را به دشمن فراهم مى کنند.
انقلاب در عرصه فن آورى نظامى در کنار تحول شگرف در حوزه تکنولوژى ارتباطات و ماهواره در جنگ هاى بالکان، امریکا و عراق در سال 2003 و نبرد امریکا در افغانستان در سال 2001 نشان داد که تصاویر ماهواره اى که در اختیار حافظه موشک هاى کروز قرار گرفته بود، امکان نابودى اهداف نظامى را با ضریب خطاى کمتر از 5 متر فراهم آورده بود.
امکان شناسایى آشیانه هاى هواپیماها، سایت هاى موشکى و... در جنگ امریکا و عراق، استفاده از نیروى هوایى عراق را کاملاً ناممکن و پرهزینه ساخت.
به اعتقاد نگارنده، کاربرد ماهواره ها در بعد نرم افزارى بسیار مهم تر از بعد سخت افزارى در یک جنگ تمام عیار است، رسانه ها با توجیه جنگ و لزوم آن، کاهش ابعاد ضدانسانى جنگ و تلاش براى تضعیف روحیه مردم و سربازان از طریق برساختن «واقعیت ها» حریف را پیش از شکست نظامى به تسلیم و انفعال مى کشانند.
موضوعات مرتبط: ماهواره
برچسبها: ماهواره , آسيبهاي ماهواره , جنگ رسانه اي , انقلاب
موضوعات مرتبط: جملات زيبا
برچسبها: جبران خلیل جبران , دوشادوش , جملات زیبا , اندوه و نشاط
اما پس از تمام اینها خود من کیستم؟ مردی هستم که کتاب «جهان به مثابه اراده و تصور» را نوشته است، اثری که برای مشکل بزرگ هستی راه حلی ارائه کرده که شاید همه راه حلهای پیشین را بلا استفاده کند... من اینگونه مردی هستم و چه چیز می تواند در این سالهای اندکی که پیش رو دارد، مزاحم او باشد.
موضوعات مرتبط: جملات زيبا
برچسبها: اندوه , جملات زیبا , دردمند , پنهاور