فرياد کشيدن تقريباً صداي عادي صحبت کردنشان شده بود. وقتي با آن ها، جلوي آپارتمانشان رو در رو مي شدي، نمي توانستي باور کني، اين مادر و پدر آرام همان هايي هستند که در طول روز صداي فريادشان را مي شنوي. همان هايي که با داد و فرياد دستورات تربيتي صادر مي کنند تو گويي فرياد و بلندگويي در حکم تخليه اي براي بخار ديگ جوشان اعصابشان است و شايد گاهي اوقات هم بي اثر نبوده است.

باور کنيد که جيغ زدن اشتباه است و نه تنها رفتار کودک را کنترل نمي کند، اکثراً واکنش منفي داشته و باعث برانگيختگي بيشتر کودک مي شود. تحقيقات دکتر ناتان بلوم در دانشگاه پنسيلوانيا(1) نشان مي دهد «فرياد کشيدن حس هيجان زدگي بيش از حد را در کودکان ايجاد مي کند». در واقع کودکان بيش از پيش رفتار ناهنجار را از خود نشان مي دهند.

چنانچه بخاطر کشمکش دو کودک 3 يا 4 ساله سر فرزندتان فرياد بکشيد، او مي تواند چنين برداشت کند که شما را برانگيخته (به او توجه کرده ايد) پس کارش را ادامه مي دهد و گاهي رفتارش شديدتر نيز خواهد بود. در صورتيکه عدم توجه شما مي توانست مشکل را زودتر حل نمايد .داد و فرياد شما در اين حالت نيز خاتمه نمي يابد زيرا کودک به اين نتيجه خواهد رسيد که اگر مادر يا پدر بخواهند مقصودشان را به ما بفهمانند، حتماً فرياد خواهند کشيد؛چرا که هميشه اين کار را کرده اند. پس اگر فريادي نمي زنند حتماً موردي نيست و کارم را مي توانم دنبال کنم. باز هم قصه تربيتي ما در اينجا پايان نمي يابد، کودکان مي آموزند که تنها راه منطقي براي ارتباط فرياد است و بس.

چنانچه کسي بخواهد ديگران به او و خواسته هايش توجه کند، بيشتر بايد فرياد بکشد و خواسته هايش را به صورت امري و دستوري با صداي بلند مطرح کند.

همسايه هاي عزيز ما، شايد هرگز باور نکنند که اين خشم مهار نشده و افسار گسيخته تا چه حد به کودک صدمه مي زند. اصلاً مهم نيست که چه مي گويند، نکته اصلي و قابل تعمق عدم رفتار توام با احترام ما نسبت به کودکان است که اعتماد به نفس را در آن ها تضعيف مي کند. دکتر چارلز- شافر معتقد است «فرياد زدن تجاوزي است به حس ايمني کودک»

شايد شما به کرات کودکي را ديده ايد که در قبال فريادهاي مادر يا پدر پاهاي او را گرفته ، به گريه افتاده و عذرخواهي کرده است. گويا با اين حرکات مي خواهد حفاظي براي خود ايجاد کند و پدرومادر را آرام نمايد. بيائيد تصميم بگيريد در رفتار خود تجديد نظر کنيد. بياد داشته باشيد در غير اينصورت اين عادت در ما توسعه مي يابد و از کانون خانواده به محيط جامعه سرايت مي کند.

*بپذيريد که داد کشيدن يک عادت و اعتياد است. پس بايد بدنبال راهکارهاي مهار خشم باشيم، قبل از آنکه از حد متعادل خارج شود.

*نقطه هاي جوش را پيدا کنيد (منطقه مين گذاري را شناسايي کنيد). به مدت يک دقيقه، روزهايي را که عصباني شده ايد و علل آن را بنويسيد. بعد از يکهفته شما نموداري داريد که نقاط جوش را مشخص کرده است.

مثلاً:

سرويس مدرسه آمده ، بچه هنوز حاضر نيست. آخر شب متوجه شده ايد که تکاليفش را انجام نداده. شام حاضر است اما او پاي تلفن است. همسرم قرار بود چيزي بخرد اما فراموش کرده. بايدها، شايدها... فراموش شده ها و ...

با توجه به اين نمودار متوجه مي شويد که مشکل شما (فريادها) در نتيجه يک ناهماهنگي در برنامه ريزي خانوادگي است، نه مشکل روحي رواني شما، با يک برنامه ريزي دقيق تر، مي توانيد ميزان فريادها را کاهش دهيد.

* از دريچه چشم کودکان به خودتان نگاه کنيد.

از فرزندتان بخواهيد تصويري از شما در حالت فرياد کشيدن رسم کند. زن و مردي با ابرواني درهم کشيده، چشماني درشت و سوراخي سياه و بزرگ به نام دهان. بد نيست به جاي برچسب هايي که به درب يخچال مي زنيد، اين تصوير را بچسبانيد.

"آگاهي و ادراک شخصي اولين گام به سوي کنترل رفتار است" دکتر شافر.

 بنابراين با ديدن تصوير خودتان، حتماً تغييري در رفتارتان به وجود خواهيد آورد. امتحان کنيد.

* گمان کنيد  يک تماشاچي خيالي داريد.

آيا در حضور ديگران باز هم فرياد مي کشيد. گمان کنيد معلم فرزندتان يا والدين شما، نظاره گر رفتارتان هستند. در لحظه انفجار افکارتان را به سوي اين تماشاچي هاي خيالي معطوف کنيد.

* به علائم شروع طوفان توجه نمائيد.

وقتي علائم انفجار را احساس کرديد، (دستهايتان تبديل به مشت شده، احساس خفقان مي کنيد، ضربان قلبتان بالا رفته) براي بازي نقش دير شده است در اينجا بايد به خودتان فرصتي براي فکر کردن بدهيد (Time out) و 5 تا 10 دقيقه به اتاقتان برويد و چند نفس عميق بکشيد (60 ثانيه اي) و با خودتان تکرار کنيد «اين نيز مي گذرد». فضاي حمام هم براي تنها بودن مفيد است.

* پيامتان را يکبار بگوييد نه چند بار

گاهي در قبال رفتاري چشمهايمان را مي بنديم و گاهي براي کاري جزئي تر فرياد مي زنيم. براي رفتاري که به آن اعتقاد داريد، هميشه يکسان برخورد کنيد. ديوار براي نقاشي کردن نيست. قبل از غذا خوردن بايد دستهايت را بشوئي. و …  بنابراين به جاي استفاده از جملات متفاوت يکبار براي هميشه نظر خود را بيان کنيد.

* براي صحبت کردن فاصله را کم کنيد.

در ارتباط کلامي بهتر است به جاي فرياد زدن براي شنيده شدن پيام ، فاصله را کم کنيد. نزديک بودن برخورد چشمي و ديدن عکس العمل ديگران را به دنبال دارد، در نتيجه رفتارتان کنترل شده تر است.

* قاطع صحبت کنيد نه بلند

در اين مرحله بجاي استفاده از پاراگراف هاي بلند به جمله اي کوتاه بسنده کنيد. يک جمله حتي يک کلمه که مفهوم را برساند کافي است، در صورتيکه صداي شما يک درجه از تُن صداي نرمال شما بلندتر باشد، مي تواند تاثير خود را بگذارد. شنونده فرياد به جاي پيام به رفتارهايتان خيره مي شود.

* دستورات را با تقاضا مخلوط نکنيد.

بيان يک امر، شايد به صورت تقاضا مودبانه به نظر برسد. اما براي کودک اين سوءتفاهم به وجود مي آيد که مي تواند انتخاب کند و اين زمينه ساز اختلاف خواهد شد. «ميشه سفره را بچيني؟» نه مامام کار دارم. «لطفاً سفره را بچين» آيا اين جمله بهتر نيست و شما را به مقصود نمي رساند؟

* بگذاريد اعمالتان بلندتر از صداي شما عمل کنند.

چند بار به علت رفتاري خاص کودکتان را تهديد به تنبيه کرده ايد؟ معمولاً از هشدارهاي ساده «لطفاً بس است» «ديگه اين کار را نکن» شروع مي کنيم تا محروم سازي «دوچرخه ات را از تو مي گيرم» «حق نداري يکهفته تلويزيون نگاه کني» و ... ادامه پيدا مي کند. چند درصد تهديدات اجرا مي شوند. معمولاً ما در يک لحظه بحراني تصميماتي مي گيريم که نه فقط منطقي نيست بلکه کاملاً نادرست است. به خود زماني براي فکر کردن بدهيد و راه حلي صحيح پيدا کنيد و به اشتباه خود اعتراف کنيد.

صداي فرياد همسايه دوباره بلند شده است. نفس عميقي بکشيد، چشمهايتان را ببنديد، صورت زيبا و نگاه مهربان فرزندتان را مجسم کنيد. حتماً صدايش را خواهيد شنيد که به شما مي گويد«چقدر دوستتان دارد»

چهره تان با لبخند زيباست نه با فرياد.